بررسی جامعه شناختی علل افزایش گرایش دختران به تحصیلات دانشگاهی

در آستانه ورود به هزاره سوم میلادی که جهان حرکت پویا و رشد یابنده علمی و فنی نیاز به تحرک جامعه زنان را نیز بیشتر احساس و ابراز می کند، ضرورت همکاری و مشارکت آحاد افراد یک جامعه بخوبی موجه است. دوران کنونی از سوی صاحبنظران، عصر اطلاعات نام گذاری شده است و این امر گویای اهمیت بسزای دانش، اطلاعات و شبکه های اطلاعاتی و ارتباطی در آن است. در این شرایط، نه تنها توسعه اجتماعی و اقتصادی و سیاسی جوامع به توانایی و ظرفیت علمی و اطلاعاتی آنها بستگی دارد، بلکه اساساً بقای آنها در شبکه های اطلاعاتی منوط به همین امر است. 1- امروزه زنان در کشور ما، همچون دیگر کشورهای در حال توسعه ، تلاش می کنند نقش موثری در جامعه داشته باشند. باتوجه به نقش زنان در توسعه کشور و نظر به اینکه، توسعه هر جامعه ای را باید به چگونگی وضعیت زنان و جایگاه همه جانبه آنان از نظر آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دانست، لذا میزان تحصیلات زنان می تواند به رشد دانش و آگاهی و بالابردن توان علمی نیروی انسانی جامعه کمک کند2-. به علاوه، زن در جامعه ما هویتی است «انسان ساز» که از دامنش والاترین انسان ها به جامعه انسانی تقدیم می شود. (بنابراین زن در چنین جامعه ای لازم است تا با ابزار آگاهی و ایمان در تلاش برای توسعه کشور ظاهر شود). 3- کشور ما ایران، در مسیر تغیییراتی قرار دارد که این تغییرات کم و بیش محسوس می باشد. با توجه به اینکه در موقعیت کنونی توجه بیشتری به جوانان که 50 درصد جامعه ما را تشکیل می دهند، ابراز می شود و با توجه به اینکه چیزی بیش از 50 درصد از این جمعیت جوان، زنان و دختران جامعه هستند، لذا در راستای توجه به مسئله جوانان بایستی توجه ویژه ای به وضعیت زنان و دختران نیز بشود. . حال که در جامعه ما بستر گسترش آموزش عالی برای زنان فراهم گردیده است و از طرفی زنان نیز علاقه وافری جهت ورود به آموزش عالی را از خود نشان داده اند، قصد محقق آن است که در پایان تحقیق، به این سئوال «علل افزایش گرایش دختران به تحصیلات دانشگاهی» پاسخ دهد. 2- ضرورت و اهمیت موضوع از سوی دیگر پژوهش در مسایل زنان از شاخه های مهم رو به پیشرفت مطالعات جامعه شناختی است و بدیهی است که برآیند تحقیقات تحلیلی در درازمدت به پربار نمودن ادبیات تحقیق جامعه علمی کشور در این زمینه خواهد انجامید. پایان تحقیق، به این سئوال «علل افزایش گرایش دختران به تحصیلات دانشگاهی» پاسخ دهد. 2- ضرورت و اهمیت موضوع آنچه ضرورت اجرای پژوهش حاضر را بیشتر نشان می دهد، تحرکی است که در شرایط فعلی در بخش زنان کشور رخ داد، طبعاً اولین و بارزترین آن در آموزش و پیش از دانشگاه و آموزش عالی، مواجه با یک روند چشمگیر و رو به تزاید از حضور زنان هستیم. امروزه بحث در مورد علل و ضرورت دستاورهای مثبت حضور زنان در آموزش عالی مستلزم موشکافی است و در مجموع، کسی نمی تواند اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی، روانی و تربیتی حضور زنان در حوزه های مختلف اجتماعی - بویژه آموزش عالی- را که در دادگاه اصلی ورود 2- روش تحقیق تحقیق حاضر از نوع تحقیق پیمایشی (survey) می باشد.و در این روش ، ابزار متداول جهت جمع آوری اطلاعات ابزار پرسشنامه می باشد. در این تحقیق پرسشنامه ای با 33 پرسش (بسته) جهت جمع آوری اطلاعات مربوط به موضوع تحقیق (بررسی جامعه شناختی علل افزایش گرایش دختران به تحصیلات دانشگاهی) تهیه و با مراجعه به اعضای جامعه آماری تکمیل شده است. 3- ابزار جمع آوری اطلاعات برای جمع اطلاعات از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است که این تکنیک متداول ترین تکنیک جمع آوری اطلاعات در تحقیقات پیمایشی می باشد. جامعه آماری تعداد کل دانشجویان دختر دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی واحد تهران شمال 1938 نفر در سال 88 می باشند که تعداد نمونه 153 نفر مشخص گردید. طبق فرمول کوکران که برای سرراست شدن آن و دقت نظر بیشتر 155‍‍~ 153 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. واحد تحلیل واحد تحلیل در این تحقیق فرد است و شامل دانشجویان دختر که بیشترین فراوانی مربوط به رده سنی24-20 رشته علوم اجتماعی است که در دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال 88 در حال تحصیل می باشند و نحوه انتخاب آنها به صورت تصادفی بوده است. - تحلیل اطلاعات و انتخاب مدل های آماری جهت پردازش آماری در تحقیق حاضر، پس از جمع آوری پرسشنامه، بانک اطلاعاتی در نرم افزار آماری مخصوص علوم اجتماعی تحت spss، version 12 تشکیل می شود و برای تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا نتایج شامل توزیع فراوانی متغیرهای تحقیق و سپس در نتایج تحلیلی به آزمون رگرسیون چند متغیره، کای اسکوئر، و تحلیل مسیر پرداخته می شود. . متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از: کارکردهای اجتماعی دانشگاه، کارکردهای فرهنگی دانشگاه، ارتقای آگاهی و توانمندیهای فردی، فشار و کنترل خانواده. نتایج حاصله از تحلیل مسیر فرضیات در مطالعه حاضر، جهت تعیین اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته گرایش به تحصیلات دانشگاهی، از روش تحلیل مسیر بهره گرفته شده است که نتایج حاصل بدین قرار بوده است که از مجموعه این متغیرهای مستقل، کارکرد اجتماعی، کارکرد فرهنگی، فشار و کنترل خانواده تأثیر معنی داری بر متغیر وابسته گرایش به تحصیلات دانشگاهی داشته ضمن آنکه در این میان، متغیرهای فشار و کنترل خانواده تنها به صورت غیر مستقیم و کارکرد اجتماعی و کارکرد فرهنگی هم بصورت مستقیم و هم غیر مستقیم بر متغیر وابسته تأثیر گذاشته. در مجموع با توجه به نتایج حاصل شده از آزمون فرضیات از 4 فرضیه ارائه شده، 3 فرضیه تأئید و 1 فرضیه رد گردید. ادبیات تحقیق امروزه در زمینه های گوناگون مشارکت زنان ، مسائل آن و به طور خلاصه مسائل مربوط به آموزش عالی زنان ، تحقیقات در حال انجام است. این موضوع در جامعه ما ، یک موضوع تقریباً بکر و دست نخورده است. در بررسی های محدودی که در خصوص « نگرش زنان به تحصیلات عالی » شده است ، موارد زیر قابل ارائه است : 1- عنوان تحقیق : نگرش زنان با تحصیلات عالی درباره برخی از عوامل فرهنگی و اجتماعی در میزان مشارکت زنان در آموزش عالی. نام و نام خانوادگی پژوهشگر : سونیا شمس الکتابی 2- عنوان تحقیق : موانع فرهنگی مشارکت اجتماعی زنان در ایران. نام و نام خانوادگی پژوهشگر : سیروس فخرایی 3- عنوان تحقیق : مطالعه گسترش آموزش عالی در ایران با رجوع خاص به مشارکت زنان. نام و نام خانوادگی پژوهشگر : ابراهیم صالحی 4- عنوان تحقیق : تأملی بر پدیده مدرک گرایی در جامعه. نام و نام خانوادگی پژوهشگر : ابوعلی ودادهیر 5- عنوان تحقیق : تأثیر تحصیلات و اشتغال در تأخیر سن ازدواج در تهران. نام و نام خانوادگی پژوهشگر : فیروزه کاری 6- عنوان تحقیق : تحصیلات و اشتغال زنان و کاهش باروری در ایران. نام و نام خانوادگی پژوهشگر : مهریار آقاجانیان تئوریهای جانبی و.دیدگاههای اسلام بااین موضوع مرتبط می باشد که به لحاظ کوتاهی زمان اشاره نمی گردد تئوری جامعه شناسی که رهیافت تحقیق راازتئوری فوق الهام گرفتیم تئوری کنش این فرضیه در چارچوب تئوریکی به عنوان مثال، کنش پارسونز، کنش موجه استفاده شده است. پارسونز معتقد است که در تئوری کنش، فرد را به عنوان کنش گر اجتماعی یا عضوی از یک کل به نام نظام اجتماعی در نظر می گیرد که در حال کنش و فعالیت است. ارزش ها و هنجارهای اجتماعی به نوبه خود جهت تصمیم گیری فرد را تعیین می کند و بر رفتار وی حاکم است و دانشگاه را می توان به عنوان یک نظام کنش و یک سازمان اجتماعی در نظر گرفت. فیش باین و آیزن در کنش موجه معتقدند باید دانست کنش گران اجتماعی (داوطلبان دانشگاه) چه درکی از کارکردهای دانشگاه دارند و عوامل موجود کنش چگونه در این مورد بر آنها تأثیرگذار است و آنها را به تمایل برای راهیابی به دانشگاه سوق می دهد. از سوی دیگر پژوهش در مسایل زنان از شاخه های مهم رو به پیشرفت مطالعات جامعه شناختی است و بدیهی است که برآیند تحقیقات تحلیلی در درازمدت به پربار نمودن ادبیات تحقیق جامعه علمی کشور در این زمینه خواهد انجامید.